اگر به حدود دویست‌و‌پنجاه سال قبل باز گردیم، با دنیایی مواجه می‌شویم که بسیار ساده بوده و هنوز بسیاری از المان‌های صنعتی بودن در آن دیده نمی‌شود؛ اما امروزه با دنیایی کاملا متفاوت مواجه‌ایم که به لطف ماشین‌آلات مختلف، صنایع سنگین، انواع فلزات و حتی محصولات پتروشیمی بهتر می‌تواند نیازهای ما را برطرف کند. امروز قرار است به یکی از قطعاتی بپردازیم که کاربرد گسترده‌ای در لوله‌کشی و صَنعت دارد. شیر یک طرفه چدنی قطعه‌ای است که قصد داریم آن را بررسی کنیم. ابتدا به معرفی این قطعه و کاربردهای آن پرداخته و پس از آن به عواملی که بر قیمت این قطعه تاثیر می‌گذارند، خواهیم پرداخت.
شیر یک طرفه چدنی چیست؟
پیش از هر چیز باید از خود بپرسیم که شیر یکطرفه چیست؟ شیر یکطرفه همان‌طور که از نامش پیداست، قطعه‌ای است که در یک لوله قرار می‌گیرد و اجازه حرکت سیال (مایعات و گازها) را تنها در یک جهت میدهد. درصورتی‌که سیال بخواهد در جهت مخالف حرکت کند، شیر مسدود شده و اجازه عبور آن را نخواهد داد. همان‌طور که احتمالا حدس زده‌اید، این قطعه بیشتر کاربرد صنعتی دارد و در لوله‌کشی آب و فاضلاب ساختمان‌ها معمولا به‌کار نمی‌رود. اگر بخواهید سیال را در جهت مخالف از لوله عبور دهید، باید شیر را برعَکس کنید. این شیرها از مواد مختلفی ساخته می‌شوند و شیر یکطرفه چدنی یکی از انواع آن‌هاست. در ادامه به معرفی انواع شیرهای یکطرفه می‌پردازیم.
شیرهای یکطرفه چه گونه‌هایی دارند؟
به‌طورکلی شیرهای یک طرفه را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول شیرهای یک طرفه لولایی هستند و دسته دوم نیز شیرهای یک طرفه فشاری نام دارند که هر کدام را جداگانه معرفی می‌کنیم.
شیرهای یک طرفه لولایی
رایج‌ترین نوع شیر یک طرفه از نظر میزان استفاده، شیرهای لولایی هستند. این شیرها بدنه و درپوش دارند و داخل آن‌ها نیز یک یا دو دیسک قرار دارند. هنگامی که سیال از طرف مجاز وارد شیر می‌شود، دیسک را بلند کرده و جریان سیال را به راحتی عبور میدهد. درحالی‌که اگر جریان سیال در جهت مخالف عبور کند، دیسک به پایین لوله چسبیده و اجازه عبور سیالات را نمی‌دهد. با این سیستم شیر به‌صورت خودکار یکطرفه کار می‌کند.
شیرهای یک طرفه فشاری
شیرهای یک طرفه فشاری به این صورت کار می‌کنند که جریان سیال از یک جهت باعث باز شدن مسیر شده و درصورتی‌که از جهت مخالف حرکت کند، باعث بسته‌شدن شیر می‌شود. در این دسته دو نوع شیر یکطرفه چدنی خاص به چشم می‌خورد؛ دسته اول شیرهای پیستونی هستند. در این دسته جریان سیال از یک طرف باعث بالا رفتن پیستون و مسیر شده و در صورت عبور جریانات سیال از جهت مخالف، پیستون با پایین آمدن، مسیر را خواهد بست. این نوع شیرها جلوی به‌وجود آمدن پدیده لرزش در خطوط لوله را می‌گیرند. البته شیرهای ساچمه‌ای نیز چنین قابلیتی دارند.
شیرهای یک طرفه کره‌ای
دومین نوع شیرهای یک طرفه لولایی، انواع کره‌ای هستند. در این مدل‌ها درون شیر یک کره تعبیه شده که جریان سیال از اطراف آن عبور می‌کند؛ اما اگر جریان در خلاف مسیر باشد، کره درون شیر در نشیمن‌گاه خود می‌نشیند و به این ترتیب اجازه عبور سیالات در جهت مخالف را نمی‌دهد. این شیر مخصوصا برای سیالاتی که گرانروی زیادی دارند، زیاد به‌کار می‌روند. همچنین شیرهای یک طرفه کره‌ای دو نوع دارند که یکی کره‌ای افقی بوده و دیگری عمودی است. نوع عمودی بیشتر برای مسیرهای مستقیم است و هنگامی که قطع جریان به‌صورت مداوم اتفاق می‌افتد، به‌کار می‌رود.
شیرهای یکطرفه سوپاپی
شیرهای سوپاپی یکی از انواع شیرهای یکطرفه هستند که دارای یک سوپاپ بوده و از طریق آن به‌صورت یکطرفه اجازه عبور مایعات را میدهد. مزیت اصلی این نوع شیرها در سرعت عمل آن‌هاست. سرعت باز و بسته‌شدن این شیرها بسیار بالا بوده و در جاهایی که به این ویژگی نیاز است، شیرهای یکطرفه سوپاپی عملکرد فوق‌العاده‌ای خواهند داشت. همچنین منطقی است که قیمت شیر یکطرفه سوپاپی چدنی از کیفیت ساخت آن تاثیر بپذیرد.
چه عواملی بر قیمت شیر یکطرفه چدنی تاثیر می‌گذارند؟
تا اینجا متوجه شدید که شیر یکطرفه چیست و چه کاری انجام میدهد و با بعضی از مدل‌های اصلی آن نیز آشنا شده‌اید. اولین عاملی که بر قیمت شیر یکطرفه تاثیر می‌گذارد، مواد انتخاب‌شده برای ساخت آن است. شیرهای یک طرفه از متریال‌های مختلفی ساخته می‌شوند؛ گاهی اوقات این متریال برنج بوده و گاهی چدن است. هر کدام از این‌ها نیز مزایای خاص خود را دارند.
کیفیت ساخت شیرها نیز یکی دیگر از عواملی است که بر قیمت آن‌ها تاثیر می‌گذارد. شیرها با کیفیت‌های متفاوتی تو‌لید می‌شوند و همین کیفیت روی دوام و طول عمر و حتی کارایی آن‌ها تاثیر زیادی می‌گذارد؛
آخرین موردی که قصد اشاره به آن را داریم، نوع شیرها و البته اندازه آن‌هاست. شیر یکطرفه چدنی انواع مختلفی دارد و قیمت هر کدام از آن‌ها با دیگری فرق می‌کند. برای مثال قیمت شیر یکطرفه وزنه ای با قیمت شیر یکطرفه سوپاپی متفاوت خواهد بود. در کنار این‌ها، شیرها برای طیف وسیعی از لوله‌ها ساخته می‌شوند و هر چه اندازه آن‌ها بزرگ‌تر باشد، در ساختشان متریال بیشتری به‌کاررفته و قیمتشان نیز گران‌تر خواهد بود.
شیر یکطرفه چدنی؛ قطعه‌ای مهم در صنایع مختلف
در این مقاله سعی کردیم توضیح جامعی درباره انواع شیرهای یکطرفه دهیم و شما را با انواع آن‌ها و کاربردهایی که دارند، آشنا کنیم. در نهایت هم به قیمت شیر یکطرفه چدنی و دیگر شیرها و عواملی که بر آن‌ها تاثیر می‌گذارند، صحبت کردیم. امیدواریم که ا‌طلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار داده باشیم. در نهایت اگر قصد خرید شیرآلات چدنی با کیفیت از یک منبع معتبر را داشتید، می توانید با تنها مرجع تخصصی تا‌سیسات در ایران که دماجت است، ارتباط حاصل فرمایید.